Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Memleketler arası Sıhhat Tüzüğü Acil Durum Komitesi, maymun çiçeği (mpox) virüsünün Afrika‘da yayılmaya başlayarak olayların tehlikeli boyutta artmaya başlaması sebebiyle acil olarak toplandı. DSÖ Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, virüsün yayılması ve memleketler arası acil durum ilan edilip edilmemesi konusunda görüşmek için acil toplantının yapıldığını belirtti. Maymun çiçeği belirtileri nelerdir?
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ ÖLÜMCÜL MÜ, VEFAT ORANI NE?
Afrika hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri (Africa CDC) dün son durumla ilgili yaptığı netlamada halk sıhhati açısından acil durum ilan ettiğini açıklamıştı. DSÖ bugün mpox virüsünün yayılması ve memleketler arası acil durum ilan edip etmemek konusunda görüşmek için acil olarak toplandı. Yapılan netlamada şu ana kadar bildirilen 14 binden fazla hadise ve 524 mevtin olduğu kaydedildi. DSÖ Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus açıklamasında, “Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde on yıldanekstra bir müddettir mpox rapor ediliyor ve her yıl bildirilen olayların sayısı bu periyotta istikrarlı bir halde arttı. Geçen yıl bildirilen olaylar değerli ölçüde arttı ve bu yıl şu temel kadar bildirilen olayların sayısı şimdiden 14 bindenekstra olay ve 524 mevtle geçen yılın toplamını aştı.temel olarak cinsel ağlar yoluyla yayıldığı görülen 1b sınıfının tespit edilmesi bilhassa telaş vericidir ve bu Acil Durum Komitesini toplama kararımın ana nedenlerinden biridir. Geçen ay, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne komşu olan ve daha evvel mpox bildirmemiş dört ülkede yakla kibar 90 klad 1b hadisesi rapor edildi: Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda.
DSÖ, bu salgınların etkenlerini anlamak ve ele almak için etkilenen ülkelerin hükümetleri, Afrika CDC’si, STK’lar, sivil yoğunm ve öteki ortaklarla birlikte çalışmaktadır. DSÖ, sürveyans, hazırlık ve müdahale faaliyetlerini desteklemek için başlangıç olarak 15 milyon ABD Doları gerektiren bölgesel bir müdahale planı geliştirmiştir. Bu müdahaleyi finanse etmek için DSÖ Acil Durumlar Acil Durum Fonu’ndan 1,45 milyon ABD Doları meblağında fon sağladık ve önümüzdeki günlerde daha fazlasını özgür bırakmayı planlıyoruz. Ayrıyeten bağışçılardan müdahale planının geri kalan kısmını finanse etmeleri için davette bulunuyoruz” dedi.
“İNSANLARIN AŞI VE ÖBÜR TIBBİ HİZMETLERİ İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
Geçen yıl evvelki mpox PHEIC’in sona erdiğini ilan ettiğimde, UST kapsamında önümüzdeki hafta sona erecek olan daimi tavsiyelerde bulundum. Ülkelerin kronik mpox riskine cevap vermelerini desteklemek hedefiyle bu mukaveleleri bir yıl daha uzatmaya karar verdim” netlaması yapıldı.
HEM HAYVANLARDAN HEM İNSANLARDAN BULAŞIYOR
Mpox virüsü, fizikî temas ve enfekte olmuş hayvanlardan bulaşıyor. Virüsün neden olduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve gibisi eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla temas etmek en değerli bulaşma nedenleri ortasında alan alıyor.
İlk belirtiler virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor. Virüs genelde üstün ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine misal kabarcıklara neden oluyor.
TÜRKİYE’DE MPOX HADİSESİ VAR MI?
Türkiye’de geçmişte mpox virüsü konforsuzlığı tespit edilmiş, bitkinlar izole edilmiş ve güzelleştirilmişti. Resmi kaynaklar, Sıhhat Bakanlığı’nın bahisle ilgili mecburi tüm tedbirleri aldığını belirterek bu yıl Türkiye’de rastgele bir mpox olayı tespit edilmediğini açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı’na bağlı Dezenformasyonla Çaba Merkezi’nden yapılan netlamada da şöyle denildi: “DSÖ, Afrika’da ortaya çıkan maymun çiçeği varyantı sebebiyle memleketler arası acil durum ilanı konusunu gündeme getirmiştir. Türkiye’de bu yıl rastgele bir ‘maymun çiçeği’ hadisesi tespit edilmemiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından konuyla ilgili mecburi tüm tedbirler alınmıştır. Bakanlık, tüm mümkün bitkinlık ve virüsler için ön araştırma ve hazırlık süreçlerini titizlikle yürütmektedir.”
MAYMUN ÇİÇEĞİ BULAŞMA YOLLARI NELERDİR?
Ten teması (dokunma, öpüşme, cinsel ilişki) uzunlamasına periyodik çabucak temas ile birlikte teneffüs damlacıklarının yayılması Yatak örtüleri üzere kontamine eşyalarla temas. Anneden bebeğe bulaşma, gebelik ve doğum sırasında ve sonrası yakın temaslada çocuğa bulaşabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Maymun çiçeği bitkinlığı, insanlara virüsle enfekte olmuş bir hayvandan yahut maymun çiçeği enfeksiyonu geçiren öbür bir beşerden bulaşabilir. Her virüste olduğu üzere maymun çiçeğinde de enfeksiyon etkeni ile temasın akabinde bir kuluçka mühleti kelam bahsidir. Birinci semptomların ortaya çıkışı 5 ile 21 gün aralığında rastgele bir vakte denk gelebilir. En yaygın belirti verme başlangıcı ise 6-13. günler ortası süreç olarak tespit edilmiştir. Belirtiler geçmiş periyotta devasa salgınlara yol açmış olan çiçek rahatsızlığı ile benzerlik gösterse de biraz daha farklı halde seyreder. En ana belirtiler ortasında şunlaramekan verilebilir:
• üstün ateş
• Baş, sırt ve kas ağrıları
• Lenf bezlerinde şişlikler
• Yorgunluk hali
• Üşüme ve titreme
• Ciltte su çiçeğine benzeri, su dolu minik kabarcıklar halinde görülen döküntüler
