CEM ŞAN / MUHARREM CİN – Tıp uzmanları, bilhassa 40 yaş üstü bireylerde halı alanlardaki futbol maçlarında ani kalp krizleriyle görülen vefatlar ve bedenin spora hazır olmamasından kaynaklanan yaralanma olaylarına karşı ısınma ve soğuma antrenmanları yapılmasını tavsiye etti.
Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) bitkinnesi Pediatrik Kardiyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Uysal, AA muhabirine, toplumsallaşmanın de amaçlandığı halı saha aktivitelerinin birçoklarının akşam yemeği sonrası yapıldığına dikkati çekti.
İnsanların kondisyonları da nitelikli olmayınca sıhhatle ilgili risklerinin oluştuğunu vurgulayan Uysal, şu sözleri kullandı:
“Akşam yemeği sonrası ısınma olmadan yapılan halı saha maçları kalp üzerinde önemli bir yüklenmeye neden oluyor. Hasebiyle halı saha maçları, ani kalp krizi riskinin tahminen de en yüksek olduğu aktivitelerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Birçok vakit bu bireyler az spor yapıyor, örneğin haftada bir yahut ayda bir üzere spor yapıyorlar. Münasebetiyle kondisyon olarak çok güçsüz oluyorlar. Bilhassa konforsuzlarda plak varsa risk artıyor. Çok hızlı bir kan basıncı artışından ötürü plakta yırtılma meydana geliyor ve kalp krizi gelişiyor. O yüzden bu aktiviteye biraz dikkat etmek gerekiyor. Doğal yaz aylarında akşam saatlerinde yapılsa bile hava ılımanlığı da bu riski artırıyor. Zira bu saatlerde nem çokekstra oluyor.
Yapılan en geniş yanlışlardan biri de tam saatinde halı alana gelinmesi ve bir anda maça başlanmasıdır. Bu durumda ne yazık ki makûs sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Her spor aktivitesinden evvel 10-15 dakika kasları hazırlamak, ısınma hareketleri yapmak lazım ki biraz kalp de buna adapte olabilsin. Kalp krizinin riskli olduğu küme, 40-50 yaş. Genelde de halı saha maçları o yaş kümesinde dahaekstra oluyor. Hasebiyle benim teklifim; 40-50 yaşlarındaysanız, kondisyonunuzkaliteli değilse, haftada 2-3 gün spor yapmıyorsanız, yaz günlerinde ılıman havalarda halı saha maçı yapılmamasıdır. O yaş kümesi için en nitelikli spor olağan bir yerde tempolu yürüyüştür.”
Ani ivmelenmeler olan sporlarda plak yırtılması ölümcül olabiliyor
Kütahya Sıhhat Bilimleri Üniversitesi (KSBÜ) Kardiyoloji temel Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Ali Astarcıoğlu da kalbin belli bölgelerinde eksiklik meydana geldiğinde bunun ani vefatla sonuçlanabildiğine dikkati çekti.
Bu olaylardan kimilerinin halı alanda yahut diğer yerlerde spor yaparken yaşandığını belirten Astarcıoğlu, “Genel manada ölümlerin yüzde 90’ı kalp damar tıkanıklığından kaynaklanıyor. Kalp damarlarımızı döşeyen ve kan akışını sağlayan endotel (kan ve lenf damarlarının iç yüzünü oluşturan doku) dediğimiz bir katman var. Bazen sigara, hipertansiyon, hiperlipidemi (kandaki yağ oranlarının yüceliği), kolesterol üzere bitkinlıklar bu katmandaki kan akışının bozulmasına yol açıyor ve bunların geniş kısmı kalp krizi, kimileri da ani mevt olarak karşımıza çıkıyor.” diye konuştu.
Kalp hastalıklarının bireye makus genetik miras olarak da aktarılabildiğini vurgulayan Astarcıoğlu, bu durumdaki bireylerin vakit zaman kardiyoloji polikliniklerinde denetimlerinin yapılması gerektiğini anlattı.
Astarcıoğlu, bilhassa ileri yaşlardaki şahısların spor yapmadan evvel kalp muayenesinin yapılması gerektiğine işaret ederek Astarcıoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Özellikle 40 yaşın büyükte o güne kadar hiç spor yapmayan ve birtakım risk faktörleri olan bireylerde ani vefatları daha çok görüyoruz. Kardiyoloji polikliniğindekolay tetkiklerle bir kalp grafiği, efor testi, kalp ultrasonu, bir muayene ile birçok konforlusızlığın varlığını ya da yokluğunu öğrenebiliriz. Bilhassa spor esnasında rekabete dayalı sporlarda, ani ivmelenmeler olan sporlarda kalp suratındaki ani artışlar plak dediğimiz yapılarda yırtılmaya yol açıyor ve maalesef kalp kriziyle ani vefatla sonuçlanabiliyor. Zira bu esnada bu kalpteki damarlarda da ani hızlanmayla bir arada çokekstra eğilip bükülme oluyor.”
Prof. Dr. Astarcıoğlu, her yaşta spor yapanların kalp sıhhati için öncesinde beşer dakika denetimli halde ısınma ve sonrasında kalp suratının sakinlaması için soğuma hareketleri yapması gerektiğini kelamlarına ekledi.
Isınma, germe, olağan antrenman ve soğuma egzersizleri
KSBÜ Tıp Fakültesi Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aysun Özlü de spor yapacak bireylerin yaralanma ile karşılaşmaması için öncesinde doktor denetiminden geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Halı saha maçı yapacak bireylerin bir program dahilinde hareket etmeleri gerektiğini anlatan Özlü, şunları kaydetti:
“Ayak bileği ve diz ekleminde menisküs, bağ tendon yaralanma sorunu, dışa basma, düztabanlık üzere bireylerin geçmişte şikayetleri olabilir. Öncelikle bunların kıymetlendirilmesi lazım. Beraberinde bedenin esnekliğini, kaslarının güçsüzlıklarını, kasların kuvvetini ve direncini, dayanıklılığı kıymetlendirmemiz gerekiyor. Daha sonra bireye halı saha için bir program çizmemiz gerekiyor. elverişli ekipman kaide; uygun bir ayakkabı, bilhassa kişinin düztabanlığı ya da ayak arkı dediğimiz kısımda sorun varsa orada kesinlikle bir tabanlık kullanması gerekebilir.”
Özlü, halı alanlarda ön çapraz bağ yaralanması, aşil tendonu ya da ayak bileği ve etrafındaki yaralanmalara sıkça rastlandığına dikkati çekerek, bunun yanı sıra travma nedeniyle yaralanmaların yaşanabildiğini tabir etti.
Spor yaralanmalarının daha aza indirilmesinin mümkün olduğunu lisana getiren Özlü, “Halı alanda kişinin ısınma, beraberinde germe idmanı, akabinde olağan antrenman ve beraberinde soğuma idmanını yapması kıymetli. Bu 4 idman komponenti olmazsa olmaz.” dedi.
