Prof. Dr. Selim Badur, maymun çiçeğinde pandemi riskini değerlendirdi
Maymun çiçeği hastalığı gençleri amaç alıyor
İSTANBUL – Maymun çiçeği virüsü (Mpox) olaylarının çeşitli ülkelerde tespit edilmesiyle ‘pandemi’ tedirginliği yaşanırken Prof. Dr. Selim Badur, mevzuya dair değerli netlamalarda bulundu. Maymun çiçeği konforlusızlığında pandemi riskinin bulunmadığını belirten Prof. Dr. Badur, virüse karşı bilhassa çocuklar ve gençlerin dikkatli olması gerektiğini belirtti.
Afrika’da başlayan maymun çiçeği virüsünün kıta dışına çıkarak farklı ülkelerde de görülmesi, tüm dünyada tedirginliğe yol açtı. Dünya Sıhhat Örgütü de global acil durum ilan etti. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Badur, maymun çiçeği virüsüne dair değerli bilgiler vererek Covid-19’da olduğu üzere bir pandemi riskinin bulunup bulunmadığını anlattı.
“Tüm dünyada gündemde olan bir enfeksiyon hastalığıyla karşı karşıyayız. Maymun çiçeği, yeni bir enfeksiyon hastalığı diye düşünülüyor. Aslında 1950’lerden beri bilinen bir enfeksiyon hastalığı” diyen Badur, “Bizim için değerli olan, Covid-19 pandemisini yaşayan tümkalabalıkmların ‘Aynı şeyleri yaşayacak mıyız, tekrar kapanmalar olacak mı, kısıtlamalar olacak mı?’ sorularının cevabını vermek. Bu türlü bir riskin bulunmadığını belirtmek isterim” sözlerini kullandı.
“Solunum yoluyla bulaş kelam konusu değil”
Prof. Dr. Badur, maymun çiçeği virüsünün neden pandemi riski taşımadığını şöyle açıkladı:
“Virüsleri genomlarına nazaran DNA, RNA diye ayırmak mümkün. Bu bir DNA virüsü. Öbür teneffüs virüslerinden farklı bir virüs. Birincisi, Covid’de çağdaş varyantların ortaya çıkması üzere, mutasyon dediğimiz farklılaşmalar burada kelam konusu değil. İkincisi, Covid-19, grip üzere devasa salgınlar yapan hastalıklarda etkenler teneffüs yolundan bulaşırlar. Maymun çiçeği hastalığında teneffüs yoluyla bulaşma kelam konusu değil. Daha çok döküntüsü olan, bitkinlığı olan bireylerle cilt teması sonucu bulaşmakta. Bu da bulaşı ve süratle yayılmayı kısıtlayan bir durum. Üçüncüsü, Covid-19’da bitkinlık belirtisi olmayan, asemptomatik dediğimiz olgular toplumda konforlusızlığın yayılmasını zahmetsizlaştıran bir faktördü. Lakin bu huzursuzlıkta belirtisiz seyretme kelam konusu değil. Belirtilerle karşınıza çıkan bir bireyi gördüğünüz vakit ondan uzak durma, bitişik temasa girmeme sonucu kendinizi korumuş olursunuz. Bu saydığımız faktörler, Covid19’da gördüğümüz yaygın bitkinlık, büyük bir salgın ve pandeminin maymun çiçeği huzurlusızlığı için kelam konusu olmadığının delili.”
hastalığın belirtilerinin döküntüler, halsizlik, üstün ateş ve lenf bezlerinde şişme olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Badur, “Çok tipik olarak yıllar evvel bilinen ve çok ölümcül seyreden çiçek huzurlusızlığında olduğu üzere bedende çeşitli lezyonlar, içi sıvı olan çeşitli döküntüler görülmekte. Bunlar aracılığıyla virüs bulaşmakta. Klinik tablosu çok tipik, çok bariz ve hastayı tanımak çok zahmetsiz. Bu nedenle yaklaşım, tedbir açısından biraz şanslıyız” dedi.
“Bağı zariflık sistemi zayıf olanlar risk kümeleri arasında”
Maymun çiçeği bitkinlığında vefat riskine de değinen Prof. Dr. Selim Badur, “Ölüm riski çok az. Ölümcül bir huzursuzlık diye kabul etmek mümkün değil. hastalığa yakalananlar 2-4 hafta içindekalitelileşmekteler. Fakat makul risk kümeleri dediğimiz, immün sistemi güçsüzlamış konforlusızlarda, yeni doğanlarda, minik çocuklarda bitkinlığın daha yüklü seyrettiğini biliyoruz” dedi.
“Maymun çiçeği hastalığının tedavisi yok”
Yurt dışından, bilhassa Afrika’dan ülkemize gelecek bireylerde fizikî muayene ile döküntü olup olmadığına dair denetim yapılmasının elverişli olacağını belirten Badur, yurt dışına çıkacak olan şahıslara de döküntüsü olan bireylerle temastan kaçınmaları ihtarında bulundu. Bu konforlusızlığın spesifik bir tedavisinin olmadığını belirten Prof. Dr. Badur, “Koruma açısından aşı kıymetli. Çiçek hastalığı ile tıpkı aileden bir virüs. 1980’lere kadar uygulanan çiçek aşısı, bu hastalığa karşı yüzde 80-85 oranında kollayıcı. Bilhassa 40 yaş ve üstü bireyler, yani vaktinde çiçek aşısı olmuş bireyler bağışık olarak kabul edilmeli. Daha gençler ve çiçek aşısı yaptırmamış olan bireylerde bu enfeksiyon kelam konusu” tabirlerini kullandı.
“Aşısı var lakin yaygın olarak kullanılmıyor”
Çiçek aşısı olmadıkları için maymun çiçeği virüsünün dahakalabalık olarak çocuklarda ve gençlerde görüldüğü belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji esasbilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Badur, “Şu an maymun çiçeğine karşı iki aşı var fakat yaygın olarak kullanılmıyor. Risk kümelerine uygulanıyor. Örneğin bu virüsle çalışan sıhhat çalışanlarına uygulanmakta. Hayvanlardan, bilhassa kemirgenlerden bulaştığı biliniyor. Evcil ya da yabanî hayvan ticareti yapanlara da bu aşı uygulanabilir. Lakin yaygın, sistematik, toplumun aşılanması diye bir şey kelam konusu değil” diyerek sözlerini sonlandırdı.
